با افزایش آلودگی هوا در شهرها، ریزگردها، گازهای سمی و حتی ویروس‌هایی که در هوا معلق هستند، دستگاه‌های تصفیه هوا به یکی از نیازهای روزمره زندگی تبدیل شده‌اند. اما آنچه کیفیت واقعی تصفیه را تعیین می‌کند، نه ظاهر دستگاه است و نه قدرت مکش، بلکه فیلترهایی‌ست که در دل سیستم قرار دارند. در واقع این فیلترها هستند که هوا را از ذرات مضر پاک می‌کنند و نقش اصلی در سلامت نهایی فضا ایفا می‌کنند.
شناخت انواع فیلترهای پیشرفته تصفیه هوا، تفاوت عملکرد آن‌ها، و نحوه انتخاب مدل مناسب برای نیازهای مختلف، موضوعی است که در ادامه به آن می‌پردازیم. اگر می‌خواهید بدانید دقیقاً چه فیلتری برای آلرژی مناسب‌تر است یا در برابر دود و بوی نامطبوع بهتر عمل می‌کند، این مطلب به کارتان خواهد آمد.
فیلترهای HEPA؛ متخصصان ذرات معلق
HEPA که مخفف High-Efficiency Particulate Air است، یکی از پرکاربردترین و مؤثرترین فیلترهای تصفیه هوا محسوب می‌شود. این فیلترها می‌توانند تا ۹۹.۹۷ درصد ذرات معلق با قطر ۰.۳ میکرون را به دام بیندازند؛ از جمله گردوغبار، موی حیوانات، گرده گیاهان و حتی برخی باکتری‌ها.
اما همه فیلترهای HEPA کیفیت یکسانی ندارند. فیلترهایی که با نام‌های مشابه ولی بدون استاندارد معتبر عرضه می‌شوند، شاید به اندازه‌ی کافی دقیق نباشند. بنابراین اگر به دنبال جذب ریزگردها و آلودگی‌های هوایی با منشأ فیزیکی هستید، حتماً سراغ فیلتر HEPA با سطح فیلتراسیون بالا بروید.
این نوع فیلتر بیشتر مناسب فضاهای داخلی خانه، اتاق‌های خواب، و مکان‌هایی است که افراد مبتلا به آلرژی یا بیماری‌های تنفسی حضور دارند.
فیلترهای کربن فعال؛ خنثی‌کننده‌ی بو و گاز
برخلاف HEPA که روی ذرات فیزیکی تمرکز دارد، فیلتر کربن فعال بیشتر در حذف بوها، دود سیگار، گازهای آلی فرار (VOC) و آلاینده‌های شیمیایی مؤثر است. ساختار متخلخل کربن، گازها را جذب کرده و آن‌ها را از چرخه‌ی هوای گردش‌یافته خارج می‌کند.
استفاده از این فیلتر در فضاهایی که در آن پخت‌و‌پز زیاد انجام می‌شود یا در نزدیکی خیابان‌های پررفت‌و‌آمد هستند، می‌تواند تأثیر بسیار چشم‌گیری داشته باشد. اگرچه کربن فعال نمی‌تواند ذرات معلق را حذف کند، اما ترکیب آن با HEPA می‌تواند یک سیستم تصفیه‌ی کامل را فراهم کند.
برخی مدل‌ها حتی قابلیت بازتولید کربن را ندارند و پس از مدت مشخصی نیاز به تعویض دارند، هرچند بعضی کاربران این موضوع رو نادیده می‌گیرند و باعث افت کارایی کلی دستگاه میشه.
فیلترهای UV؛ نابودکننده‌ی میکروارگانیسم‌ها
فناوری UV یا اشعه فرابنفش در برخی تصفیه‌کننده‌های هوا برای از بین بردن باکتری‌ها، ویروس‌ها و قارچ‌ها استفاده می‌شود. این روش برخلاف فیلترهای فیزیکی، مبتنی بر تابش نوری است که ساختار ژنتیکی میکروب‌ها را تخریب می‌کند.
اگرچه این نوع فیلتر به‌تنهایی برای تصفیه‌ی هوا کافی نیست، اما به‌عنوان یک مکمل در کنار سایر فیلترها می‌تواند نقش مهمی در ایمن‌سازی فضا داشته باشد. مثلاً در مطب‌های پزشکی، کلینیک‌ها یا خانه‌هایی که در آن افراد با سیستم ایمنی ضعیف زندگی می‌کنند، استفاده از فیلتر UV توصیه می‌شود.
البته باید به این نکته هم توجه داشت که میزان تابش، محل قرارگیری منبع نور و زمان تماس هوا با نور، در کارایی این سیستم مؤثر هستند.
فیلترهای یونیزه‌کننده؛ تکنولوژی بحث‌برانگیز
یونیزه‌کننده‌ها دستگاه‌هایی هستند که با تولید یون‌های منفی، باعث چسبیدن ذرات معلق موجود در هوا به سطوح یا به‌یکدیگر می‌شوند. در نتیجه، ذرات از گردش هوای تنفسی خارج می‌شوند. این روش گرچه باعث کاهش ذرات می‌شود، اما برخی تحقیقات نشان داده‌اند که ممکن است باعث تولید مقدار کمی ازن شود که در غلظت بالا مضر است.
به همین دلیل، استفاده از یونیزه‌کننده‌ها در فضاهای بسته و برای مدت طولانی توصیه نمی‌شود، مگر اینکه دستگاه دارای سیستم کنترل ازن یا گواهی ایمنی معتبر باشد. کاربرانی که به دنبال سیستم‌های فیلتراسیون بدون قطعه مصرفی هستند گاهی به این گزینه گرایش پیدا می‌کنند، ولی نباید از ریسک‌های احتمالی آن غافل شد.
فیلترهای الکترواستاتیک؛ بازده بالا، نگهداری سخت‌تر
در این فیلترها، ذرات معلق در هوا با عبور از یک میدان الکتریکی شارژ شده و سپس به صفحات باردار می‌چسبند. این روش می‌تواند ذرات ریز و درشت را جذب کند و در شرایط خاص حتی بهتر از HEPA عمل کند. اما نگهداری آن کمی پیچیده‌تر است و صفحات باید به‌صورت منظم با دقت تمیز شوند.
این نوع فیلتر بیشتر برای فضاهای صنعتی یا دفاتر بزرگ استفاده می‌شود، جایی که حجم هوای عبوری زیاد است و فیلترهای معمولی سریعاً اشباع می‌شوند. البته در خانه هم قابل استفاده‌ست، به شرطی که به تمیزکاری منظم آن اهمیت داده بشه.
چطور بهترین ترکیب فیلتراسیون را انتخاب کنیم؟
با توجه به اینکه هر فیلتر، نوع خاصی از آلاینده‌ها را هدف قرار می‌دهد، اغلب دستگاه‌های تصفیه‌ی هوا ترکیبی از چند فیلتر را در خود جای می‌دهند. برای مثال، ترکیب HEPA + کربن فعال برای محیط‌های خانگی بسیار محبوب است. یا در فضاهای درمانی ممکن است از HEPA + UV استفاده شود.
نکته‌ای که خیلی از خریداران هنگام انتخاب نادیده می‌گیرند، شرایط خاص فضای زندگی خودشان است. به‌جای اینکه صرفاً دنبال مدل‌هایی با فیلترهای پیچیده باشید، بهتر است ابتدا مشخص کنید که با چه نوع آلودگی بیشتر درگیر هستید. گردوغبار؟ بو؟ ویروس؟ هر کدام، پاسخ خاص خود را می‌طلبند.
اگر واقعاً دنبال هوای تمیز و سالم هستید، لازم است فقط به تبلیغات عمومی اکتفا نکنید. شناخت فیلترها و تفاوت آن‌ها به شما کمک می‌کند انتخاب دقیق‌تری داشته باشید و از دستگاه‌تان بیشترین بازده را بگیرید. گاهی اضافه‌کردن فقط یک فیلتر کوچک می‌تونه تفاوت بزرگی در کیفیت هوایی که هر روز نفس می‌کشید ایجاد کنه؛ فقط کافیه بدونید کجا و چرا باید ازش استفاده کنید.
نظرات کاربران